عفونت دستگاه گوارش: علائم، علل و درمان

عفونت دستگاه گوارش: علائم، علل و درمان

عفونت‌ دستگاه گوارش (GI) توسط باکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل‌های روده ایجاد می‌شود که معمولا در عرض چند روز برطرف می‌شود، اما در صورت تب بالا، استفراغ یا مدفوع خونی حتما نیاز است تا به پزشک متخصص مراجعه شود.

علائم عفونت دستگاه گوارش با گرفتگی و ناراحتی در ناحیه شکم همراه است و به دنبال آن اسهال نیز در پدیدار می‌شود. علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• حالت تهوع
• استفراغ
• تب
• از دست دادن اشتها
• دردهای عضلانی
• کم آبی بدن
• سردرد
• مخاط یا خون در مدفوع
• کاهش وزن

علل شایع عفونت های دستگاه گوارش

عفونت‌های دستگاه گوارش معمولا علائمی مانند اسهال و استفراغ دارند. این عفونت‌ها به سه دسته باکتریایی، ویروسی یا انگلی تقسی‌بندی می‌شوند که در ادامه به بررسی هریک خواهیم پرداخت:

باکتریایی

این نوع عفونت در روده انسان و حیوانات یافت می‌شود؛ بیشتر انواع بی‌ضرر است، اما برخی از گونه‌ها سمی ترشح می‌کند که باعث گرفتگی شکم، استفراغ و اسهال خونی می‌شود. این نوع باکتری از طریق آب یا غذای آلوده که با کود حیوانی تماس پیدا کرده باشد، پخش می‌شود. البته می‌تواند از طریق تماس مستقیم با فرد مبتلا نیز منتقل شود.نوع دیگری از این عفونت نیز وجود دارد که معمولاً با خوردن مرغ، گوشت و تخم مرغ خام یا نیم پز ایجاد می‌شود.

ویروسی

این نوع از عفونت شایع‌ترین علت بیماری‌های ناشی از غذای آلوده در سراسر جهان است؛ به خصوص در میان افرادی که در فضاهای محدود هستند، گسترش می‌یابد. اگرچه در بیشتر موارد این ویروس از طریق غذا یا آب آلوده منتقل می‌شود، اما از طریق انتقال فرد به فرد نیز امکان پذیر است.
نوع دیگری از این ویروس به نام روتاویروس وجود دارد که کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. کودکان معمولاً زمانی آلوده می‌شوند که اشیاء آلوده به ویروس را لمس کرده و سپس انگشتان خود را در دهان خود قرار دهند. در برخی کشورها واکسن روتاویروس وجود دارد.

انگلی

انگل به راحتی از طریق تماس انسان و استفاده از آب آلوده پخش می‌شود. در برابر کلر مقاوم است و می‌تواند در استخرهای عمومی پخش شود. این نوع از عفونت از نوشیدن آب از دریاچه‌ها و جویبارهای آلوده و حمام کردن در آن‌ها رخ می‌دهد.

راه‌های درمان

برخی از عفونت‌های گوارشی، به‌ویژه عفونت‌های انگلی، نیاز به تجویز دارو توسط پزشک دارند. اما، بعضی از موارد دیگر بیماری‌های دستگاه گوارش بدون درمان پزشکی نیز بهبود می‌یابند و حتی می‌توان از آنتی بیوتیک‌های طبیعی نیز برای درمان آن استفاده کرد.

در بیشتر مواقع، فرد با استراحت زیاد، خوردن غذاهایی که هضم آن راحت باشد، نوشیدن آب فراوان و در مواردی که علائم زیاد باشد با تزریق سرم، باعث می‌شود تا سیستم ایمنی بدن بالا رفته و علائم رفته رفته کاهش یابد.

استفاده از آنتی بیوتیک برای درمان عفونت‌های روده، بستگی به نوع عفونت و ارگانیسم ایجاد کننده آن دارد. آنتی بیوتیک‌های متفاوت، انواع مختلفی از باکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل‌های بوجود آمده در روده را هدف قرار می‌دهند. در ادامه به برخی از آنتی‌بیوتیک‌های رایج برای درمان عفونت‌های روده‌ای اشاره می‌شود:

انواع آنتی بیوتیک‌ها برای درمان عفونت روده

1. مترونیدازول: مترونیدازول در مقابل طیف گسترده‌ای از باکتری‌ها موثر است و آن را به یک انتخاب رایج برای درمان عفونت‌های روده مانند آمیبیازیس، ژیاردیازیس و انواع خاصی از عفونت‌های باکتریایی مانند کولیت کلستریدیوم دیفیسیل است.

1. وانکومایسین: وانکومایسین در درجه اول برای درمان موارد شدید عفونتی استفاده می‌شود که باعث اسهال و التهاب روده بزرگ (کولیت) شده باشد.
2. سیپروفلوکساسین و لووفلوکساسین: آنتی بیوتیک‌های فلوروکینولون در برابر بسیاری از باکتری‌ها، از جمله باکتری‌هایی که معمولاً باعث اسهال مسافرتی می‌شوند، موثر هستند. همچنین برای درمان موارد خاصی از عفونت باکتریایی نیز استفاده می‌شوند.
3. آزیترومایسین: آزیترومایسین یک آنتی بیوتیک بسیار موثر است که در برابر انواع باکتری‌ها از جمله باکتری‌هایی که باعث اسهال شدید می‌شوند، موثر است.
4. ریفاکسیمین: ریفاکسیمین یک آنتی بیوتیک غیر قابل جذب است و برای درمان سندرم روده تحریک پذیر و اسهال شدید، تایید شده است.
5. تری متوپریم-سولفامتوکسازول (TMP-SMX): TMP-SMX یک آنتی بیوتیک ترکیبی است که در برابر عفونت‌های باکتریایی خاص، از جمله عفونت‌های ناشی از گونه‌های سالمونلا و شیگلا، که از علل شایع گاستروانتریت باکتریایی هستند، موثر است.

سخن پایانی

باید به این نکته مهم توجه داشته باشید که در بیشتر موارد، بهتر است آب فراوان بنوشید و استراحت کافی و لازم داشته باشید زیرا در برخی موارد ممکن است آنتی بیوتیک‌ها به عفونت دستگاه گوارش بوجود آمده توسط ویروس‌ها یا انگل‌ها کمک نکنند و حتی شرایط را طولانی‌تر کرده و خطر عود را افزایش دهند. بنابراین حتما قبل استفاده از هریک از آن‌ها با پزشک متخصص مشورت گردد.

پزشک احتمالا توصیه می‌کند تا از غذاهای پرفیبر که می‌توانند اسهال را بدتر کنند، دوری کنید. یا داروهایی را تجویز کنند که اسید معده را خنثی می‌کند یا حالت تهوع، درد شکم و اسهال را درمان می‌کند.

حتما به یاد داشته باشید که مهمترین درمان خودمراقبتی برای بزرگسالان و کودکان مبتلا به عفونت دستگاه گوارش، هیدراته ماندن است.