ریزش مو یکی از مشکلات شایع و نگران‌کننده در میان افراد است که دلایل متعددی هم دارد و خانم‌ها و آقایان زیادی را در هر سنی درگیر خود می‌کند. اما این سوال مهم مطرح است که آیا ریزش مو سکه‌ای غیرقابل برگشت است؟ باید این نکته را بدانید که برخی انواع ریزش مو، مثل ریزش مو سکه‌ای و ریزش موی اسکار گذار (نوع لیکن پلان پوست سر)، ناشی از بیماری‌های خودایمنی هستند و نکته مهم اینجاست که یکی از این دو قابل درمان و برگشت‌پذیر است، در حالی که دیگری ممکن است به صورت دائمی فولیکول‌های مو را از بین ببرد.
در این مقاله از نسیم سلامتی به صورت تخصصی، تفاوت این دو بیماری را بررسی می‌کنیم تا اگر دچار ریزش مو هستید، بتوانید راحت‌تر علت آن را شناسایی و مسیر درمان را انتخاب کنید.
ریزش مو سکه‌ای (Alopecia Areata) چیست؟
ریزش مو سکه‌ای نوعی بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به فولیکول‌های مو حمله می‌کند، اما آنها را از بین نمی‌برد. در نتیجه، موها به صورت ناگهانی در نواحی گرد یا بیضی‌شکل می‌ریزند.
ویژگی‌ها:
- شروع ناگهانی مو در نواحی گرد و بدون التهاب
- اغلب به شکل لکه‌های گرد
- بدون خارش، درد یا پوسته‌ریزی
- برگشت‌پذیر در بسیاری از موارد
- موهای اطراف ناحیه ریزش ممکن است به شکل “علامت تعجب” باشند
- گاهی ابرو، مژه یا ریش هم درگیر می‌شود
- پوست زیر ناحیه کاملاً صاف و سالم به‌نظر می‌رسد
- ممکن است خودبه‌خود یا با درمان دوباره رشد کند
عوامل زمینه‌ساز:
- سابقه خانوادگی بیماری‌های خودایمنی
- استرس شدید یا بیماری‌های ویروسی
- کم‌خونی یا اختلالات تیروئید
ریزش موی اسکارگذار (Scarring Alopecia) چیست؟
در مقابل، برخی انواع ریزش مو مانند لیکن پلان پیلواریس یا فولیکولیت دکالوونس، در دسته آلوپسی اسکارگذار قرار می‌گیرند. در این بیماری‌ها، سیستم ایمنی فولیکول‌های مو را به طور کامل تخریب می‌کند و جای آنها با بافت اسکار پر می‌شود. این نوع ریزش مو برگشت‌ناپذیر است. لیکن پلان یک بیماری التهابی مزمن است که می‌تواند پوست، دهان، ناخن و پوست سر را درگیر کند. در نوعی از این بیماری که به پوست سر حمله می‌کند، فولیکول‌های مو دچار التهاب شده و به مرور زمان تخریب می‌شوند.
ویژگی‌ها:
- التهاب فعال در پوست سر (قرمزی، خارش، سوزش)
- ریزش مو همراه با خارش، سوزش و درد
- وجود پوسته، قرمزی و التهاب در پوست سر
- ریزش دائمی و اسکار (جای زخم) در نواحی آسیب‌دیده
- از بین رفتن فولیکول مو (مو دیگر رشد نمی‌کند)
- براق شدن پوست در ناحیه درگیر (علامت اسکار)
- عدم امکان رشد مجدد مو در ناحیه آسیب‌دیده
- نیاز به درمان سریع برای جلوگیری از گسترش
عوامل زمینه‌ساز:
- سابقه خانوادگی بیماری‌های خودایمنی
- برخی داروها یا عفونت‌های ویروسی به‌عنوان عامل محرک
جدول مقایسه‌ای: ریزش مو سکه‌ای vs اسکارگذار
| ویژگی | ریزش مو سکه‌ای (Alopecia Areata) | ریزش موی لیکن پلان (Lichen Planopilaris) |
|---|---|---|
| نوع بیماری | خودایمنی | التهابی مزمن با تخریب فولیکول، اسکارگذار |
| برگشت‌پذیری | در اغلب موارد بله | خیر؛ به دلیل آسیب دائمی به فولیکول |
| تخریب فولیکول | خیر | بله |
| علائم پوستی | بدون التهاب واضح | قرمزی، خارش، سوزش، درد |
| الگوی ریزش | لکه‌ای گرد یا بیضی‌شکل | پراکنده یا در ناحیه خاص |
| درمان | داروهای سرکوب‌کننده ایمنی، تزریق کورتون | توقف التهاب، جلوگیری از گسترش |
| رشد مجدد مو | ممکن است دوباره رشد کند | در نواحی آسیب‌دیده امکان‌پذیر نیست |
| پوست زیر ناحیه ریزش | صاف و طبیعی | ملتهب، قرمز یا براق (اسکاری) |
| تشخیص قطعی | بررسی بالینی + گاهی نمونه‌برداری | حتماً نیاز به بیوپسی (نمونه‌برداری پوست سر) |
چگونه تفاوت را خودمان تشخیص دهیم؟
تشخیص این نوع بیماری بسیار دشوار است، زیرا در برخی موارد حتی پزشک متخصص هم نیاز به نمونه‌برداری دارد تا بتواند تفاوت آنها را متوجه شود اما در شرایطی که خودمان بخواهیم تفاوتی بین این دو بیماری قائل شویم، با بررسی موارد زیر می‌توانیم تخمینی اولیه بزنیم:
اگر:
- ریزش مو ناگهانی است
- پوست زیر آن صاف و طبیعی است
- هیچ خارش یا پوسته‌ریزی ندارید
➡ احتمالاً دچار ریزش موی سکه‌ای هستید.
اما اگر:
- پوست سر خارش دارد یا می‌سوزد
- ناحیه ریزش دارای پوسته یا قرمزی است
- ریزش مو در یک ناحیه باقی‌مانده و بدتر می‌شود
➡ احتمالاً دچار لیکن پلان پوست سر هستید.
درمان هر کدام چگونه است؟
درمان ریزش موی سکه‌ای:
- داروهای موضعی مانند کورتیکواستروئیدها
- تزریق استروئید در ناحیه ریزش
- درمان‌های نوردرمانی یا لیزر
- کاهش استرس
درمان لیکن پلان پوست سر:
- مهار التهاب با کورتون موضعی یا خوراکی
- داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی (مانند هیدروکسی‌کلروکین)
- پیشگیری از پیشرفت بیماری برای حفظ موهای باقی‌مانده
- درمان سریع ضروری است، چون آسیب ممکن است برگشت‌ناپذیر باشد
سوالات پرتکرار کاربران
آیا ریزش موی سکه ای خطرناک است؟
خیر. در بیشتر موارد برگشت‌پذیر است و با درمان یا حتی به صورت خودبه‌خود موها دوباره رشد می‌کنند.
آیا موهای ریخته‌شده در آلوپسی اسکارگذار دوباره رشد می‌کنند؟
خیر. در این نوع بیماری فولیکول‌ها از بین می‌روند و امکان رشد مجدد مو وجود ندارد.
چگونه می‌توان تفاوت این دو نوع ریزش مو را تشخیص داد؟
تشخیص نهایی توسط پزشک متخصص پوست از طریق معاینه پوست سر و در برخی موارد نمونه‌برداری انجام می‌شود.
آیا استرس می‌تواند این بیماری‌ها را تشدید کند؟
بله. استرس نقش مهمی در شروع یا تشدید بیماری‌های خودایمنی دارد.
لیکن پلان خطرناک است؟
نه از نظر عمومی، اما برای پوست سر و فولیکول‌های مو بسیار آسیب‌زاست. اگر درمان نشود، ممکن است منجر به طاسی دائمی و اسکار شود.
آیا می‌توان بدون نمونه‌برداری تشخیص داد؟
در موارد واضح شاید بشود حدس زد، ولی نمونه‌برداری پوست سر بهترین راه تشخیص دقیق بین این دو بیماری است.
جمع‌بندی
اگر با ریزش مو مواجه شده‌اید، به جای نگرانی، به جزئیات علائم توجه کنید. تفاوت میان ریزش موی سکه‌ای و لیکن پلان پوست سر در علائم ظاهری، شدت التهاب و آسیب به فولیکول مو مشخص است. تشخیص به‌موقع و درمان سریع در هر دو بیماری نقش کلیدی دارد.
همیشه توصیه می‌شود برای تشخیص نهایی به متخصص پوست و مو مراجعه کنید و از خوددرمانی پرهیز کنید.
نظرات کاربران