خستگی چشم یکی از مشکلات شایعی است که در دنیای مدرن به دلیل استفاده‌ی طولانی‌مدت از دستگاه‌های دیجیتال، مطالعه‌ی زیاد و نورپردازی نامناسب، افزایش یافته است. این مشکل می‌تواند تأثیر منفی بر عملکرد روزانه و کیفیت زندگی افراد داشته باشد. در این مقاله، به بررسی علل، علائم، روش‌های پیشگیری و درمان خستگی چشم می‌پردازیم.
کار کردن زیاد با گوشی، کامپیوتر و مشاهده صفحه‌نمایش‌های دیجیتال برای مدت طولانی می‌تواند چشمان فرد را خسته کند و چشم را تحت فشار قرار دهد، در نتیجه ممکن است منجر به ایجاد مشکلات بینایی شود.
به گفته انجمن بینایی‌سنجی آمریکا، هنگامی که به صفحه‌نمایش نگاه می‌کنید در مقایسه با زمانی که کلمات چاپ شده را می‌خوانید، چشم‌ها تحت فشار بیشتری قرار می‌گیرند.
علل خستگی چشم
خستگی چشم ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده‌ی طولانی از صفحه‌نمایش‌ها: نگاه مداوم به مانیتور کامپیوتر، تلفن همراه یا تبلت باعث کاهش تعداد پلک زدن و خشکی چشم می‌شود. ممکن است حروف در بعضی صفحه‌ها مانند گوشی موبایل به وضوح حروف چاپ شده، مشخص نباشد.
- نور نامناسب: نور زیاد یا کم، استفاده از نور آبی و انعکاس نور از سطوح براق می‌تواند فشار چشم را افزایش دهد.
- مطالعه یا کار دقیق برای مدت طولانی: خواندن کتاب، رانندگی طولانی‌مدت یا انجام کارهای ظریف مانند خیاطی می‌تواند عضلات چشم را خسته کند.
- خشکی چشم: کاهش تولید اشک یا استفاده‌ی بیش‌ازحد از لنزهای تماسی می‌تواند منجر به خستگی چشم شود.
- مشکلات بینایی اصلاح‌نشده: مشکلاتی مانند آستیگماتیسم یا دوربینی اگر اصلاح نشوند، می‌توانند فشار مضاعفی به چشم وارد کنند.
علاوه بر این، تعداد دفعات پلک زدن افراد هنگام مشاهده صفحه‌نمایش نیز به شدت کاهش می‌یابد؛ پلک زدن یک عملکرد بیولوژیکی مهم است که سطح چشم‌ها را تمیز و روان نگه می‌دارد؛ این کاهش در پلک زدن موجب خستگی چشم در افراد می‌گردد.
عوامل دیگری نیز می‌تواند در ایجاد خستگی چشم در هنگام استفاده از لوازم کامپیوتری نقش داشته باشند. به عنوان مثال، برخی از افراد صفحه نمایش را از فواصل و زوایای نامناسب می‌بینند که این می‌تواند منجر به ایجاد وضعیت‌های ناراحت کننده و تنش در چشم شود، به خصوص اگر فرد دارای مشکلات بینایی اساسی باشد.
همه این موارد می‌تواند باعث شود چشمان فرد هنگام خواندن کلمات روی صفحه نمایش سخت کار کند.
علایم فشار چشم
- خشکی چشم
- سوزش
- تاری دید هنگام مشاهده صفحه نمایش یا نگاه کردن به دوردست
- مشکل در تمرکز مجدد چشم‌ها
- حساسیت به نورهای روشن
- سردرد
- درد گردن و شانه
افرادی که دچار خستگی چشم می‌شوند ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- احساس خشکی، سوزش یا خارش در چشم‌ها
- قرمزی چشم‌ها
- تاری دید یا دوبینی موقت
- سردرد، به‌ویژه در ناحیه پیشانی
- حساسیت به نور
- دشواری در تمرکز
- احساس سنگینی یا درد در اطراف چشم‌ها
برای کاهش خستگی چشم چه کاری می‌توان انجام داد؟
انجمن بینایی‌سنجی آمریکا توصیه می‌کند که افراد از قانون 20-20-20 پیروی کنند. در واقع این قانون به این صورت است که پس از هر 20 دقیقه تماشای صفحه، به مدت 20 ثانیه، به چیزی که به فاصله 20 فوت (6متر) با شما فاصله دارد، نگاه کنید.
روش‌های پیشگیری از خستگی چشم
برای جلوگیری از خستگی چشم، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
- قانون 20-20-20: پس از هر 20 دقیقه کار با صفحه‌نمایش، 20 ثانیه به نقطه‌ای در فاصله‌ی 20 فوت (حدود 6 متر) نگاه کنید.
- تنظیم روشنایی صفحه‌نمایش: میزان روشنایی صفحه‌نمایش را با نور محیط هماهنگ کنید تا از خستگی چشم جلوگیری شود.
- پلک زدن مداوم: برای جلوگیری از خشکی چشم، آگاهانه پلک بزنید.
- استفاده از عینک ضد نور آبی: عینک‌های فیلترکننده‌ی نور آبی می‌توانند اثرات مخرب نور صفحه‌نمایش را کاهش دهند.
- استراحت کافی: خواب کافی به بازسازی و استراحت چشم‌ها کمک می‌کند.
- رعایت فاصله مناسب: صفحه‌نمایش را در فاصله‌ی حداقل 50 سانتی‌متری از چشم‌های خود قرار دهید.
- مصرف مواد مغذی: ویتامین A، اسیدهای چرب امگا 3 و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند به سلامت چشم‌ها کمک کنند.
نکات مهم آموزشی
برای کاهش فشار چشم بهتر است موارد زیر را انجام دهید:
- در زمان استراحت به اشیاء دور نگاه کنید.
- هنگام استفاده از گوشی و مانیتور بیشتر پلک بزنید.
- کنترل شدت نور می‌تواند به کاهش فشار چشم کمک کند.
- نور محیطی که در آن کار می‌کنید را تنظیم کنید. به عنوان مثال، افراد بالای 50 سال ممکن است دو برابر نور بیشتری نسبت به افراد 20 ساله نیاز داشته باشند.
روش‌های درمان خستگی چشم
اگر دچار خستگی چشم شده‌اید، می‌توانید از راهکارهای زیر برای بهبود علائم استفاده کنید:
- کمپرس گرم یا سرد: قرار دادن کمپرس گرم یا سرد روی چشم‌ها می‌تواند به تسکین درد و کاهش التهاب کمک کند.
- استفاده از اشک مصنوعی: قطره‌های چشمی مرطوب‌کننده می‌توانند خشکی چشم را کاهش دهند.
- ماساژ اطراف چشم: ماساژ ملایم ناحیه‌ی اطراف چشم‌ها باعث بهبود گردش خون و کاهش خستگی می‌شود.
- ورزش‌های چشمی: انجام تمریناتی مانند حرکت دادن چشم‌ها به جهات مختلف و تمرکز بر اشیای دور و نزدیک می‌تواند به کاهش خستگی کمک کند.
- کاهش زمان استفاده از صفحه‌نمایش: در صورت امکان، زمان استفاده از دستگاه‌های دیجیتال را کاهش دهید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
هر زمان که احساس ناراحتی یا اختلال قابل توجهی در ناحیه چشم داشتید حتما به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا برخی از علائم فشار چشم ممکن است به دلیل یک مشکل اساسی بینایی ایجاد یا حتی بدتر شوند و برخی از افراد ممکن است از این مشکلات آگاه نباشند. بنابراین مهم است که به یک متخصص چشم مراجعه شود تا بینایی فرد مورد آزمایش قرار گیرد.
سخن پایانی
فشار چشم وضعیتی است که احتمالاً در آینده شایع‌تر می‌شود، زیرا مشاغل روز به روز به زمان طولانی‌تری نیاز دارند تا با مانیتور و وسیله‌هایی از این قبیل کار کنند.
شاید تنها قطعیت در مورد فشار چشم این باشد که زمان کار با نمایشگرها می‌بایست کوتاه شود.
افراد می‌توانند ورزش‌هایی مانند قانون 20-20-20 را امتحان کنند، اما اگر مشکل همچنان ادامه داشت، باید به پزشک متحصص چشم مراجعه کنند.
نتیجه‌گیری
خستگی چشم مشکلی رایج در زندگی امروزی است که می‌تواند بر سلامت و کارایی افراد تأثیر بگذارد. با رعایت نکات پیشگیری و استفاده از روش‌های درمانی، می‌توان از آسیب‌های ناشی از این مشکل جلوگیری کرد و سلامت بینایی را حفظ نمود. در صورتی که علائم خستگی چشم شدید باشد یا بهبود نیابد، مراجعه به پزشک متخصص ضروری است.
نظرات کاربران